Çocuklarda Turnike Kullanımı: Piyasadaki Turnikeler Ne Kadar Etkili?

Neden Bu Konu Önemli?

6 yaşındaki Jacob Hall’un yaşadığı trajik olay, çocuklarda kan kaybının ne kadar hızlı hayati tehlike yaratabileceğini acı bir şekilde gösterdi. O gün okulda uygun turnike bulunmaması, erken müdahaleyi zorlaştırdı ve kurtarma şansını azalttı.

Turnikeler, hem askerî hem de sivil acil durumlarda hayat kurtaran araçlardır. Ancak uzun yıllar boyunca, bu araçların çocuklarda ne kadar etkili olduğu konusunda belirsizlikler vardı.

Piyasadaki Turnikeler Çocuklarda İşe Yarıyor mu?

Araştırmalar Ne Diyor?

Günümüzde en yaygın kullanılan turnikeler arasında ABD Savunma Bakanlığı onaylı CAT (Combat Application Tourniquet) ve SOF-T Wide modelleri bulunuyor. Bu turnikeler aslında yetişkinler için tasarlanmış olmasına rağmen, son araştırmalar çocuklarda da oldukça etkili olduklarını ortaya koyuyor:

• 60 çocukla yapılan kapsamlı çalışma (6-16 yaş): CAT turnikenin 7. nesil modeli, çocukların kol ve bacaklarında %93-100 oranında arteriyel kan akışını başarıyla durdurdu
• 2-7 yaş küçük çocuklarda yapılan Doppler ultrason çalışmaları: Bu yaş grubunda da turnikelerin etkili olduğu kanıtlandı
• Savaş bölgesi deneyimi: Irak ve Afganistan’da tedavi edilen 88 çocuğun verileri, turnike kullanımının ciddi komplikasyonlara yol açmadığını gösterdi

Neden Çocuklarda Bu Kadar Etkili?

Aslında çocukların anatomik özellikleri, turnikelerin daha etkili çalışmasına yardımcı oluyor: Manuel baskı ile dahi şiddetli kanama durdurulabilir.

1. Küçük uzuv çevresi: Yetişkinler için tasarlanan turnikeler, çok daha küçük olan çocuk kolları ve bacaklarında daha kolay arteriyel tıkama sağlayabiliyor.
2. Yumuşak arterler: Çocukların arterleri henüz sertleşmediği için daha yumuşak ve esnek. Bu da turnikenin damarı sıkıştırmasını kolaylaştırıyor.

Hangi Yaştan İtibaren Kullanılabilir?

Minimum Uzuv Ölçüleri

Dünya Sağlık Örgütü ve CDC verilerine göre:

• Çocukların ortalama kol çevresi: 16,5-17,7 cm
• Ortalama uyluk çevresi: yaklaşık 20 cm
• yapılan testlerde 2 yaşında çocuklarda uygulanan turnike minimum uzuv çevresi 13 cm idi.

SOF-T Wide turnikenin genişliği 17 cm, CAT modelleri ise yaklaşık 19,5 cm. Bu ölçüler, 6 aydan büyük çoğu çocuk için uygun.

6 Aydan Küçük Bebekler İçin Alternatifler

6 aydan küçük bebeklerde turnike uygulaması zor olabilir. Bu durumda:

• Doğrudan basınç en etkili yöntem (parmaklarla yapılan güçlü ve sürekli baskı) İSTİRİDYE TEKNİĞİ
• Acil durumda çocuğun kıyafetlerinden,kendi kıyafetinizden veya çevredeki malzemelerden doğaçlama turnike yapılabilir
• Mutlaka profesyonel tıbbi yardım çağrılmalı

Pratik Öneriler

Ebeveynler İçin:

• İlk yardım kurslarına katılın ve turnike kullanımını öğrenin
• Evde ÖNLENEBİLİR ÖLÜMLERE MÜDAHALE için gerekli olan ilk yardım çantası bulundurun
• Çocuğunuza yaş grubuna uygun güvenlik kurallarını öğretin.Senaryo geliştirin.

Okullar İçin:

• Personelin turnike kullanımı ve kanama durdurma konusunda eğitim almasını sağlayın.
• Okulda uygun turnike ve ilkyardım çantası (taktik yaralı bakımına uygun düzenlenmiş) bulundurulmasını sağlayın
• Acil durum protokollerini düzenli olarak gözden geçirin, pratik uygulamalar yapın/yaptırın.

Sonuç

Bilimsel kanıtlar çok net: Piyasada satılan ticari turnikeler, özellikle CAT ve SOF-T Wide modelleri, çocuklarda da son derece etkili ve güvenli. Bu araçların doğru kullanımı, kritik anlarda hayat kurtarabilir.

Tabii ki turnike kullanımı tek başına yeterli değil. En önemli nokta, acil durumda paniklemeden hareket edebilmek ve profesyonel tıbbi yardımı hemen çağırmak.

---

Not: Bu bilgiler eğitim amaçlıdır. Acil durumda mutlaka 112’yi arayın ve profesyonel tıbbi yardım alın.

Kaynaklar

1. Harcke HT ve arkadaşları, “Okul Çağı Acil Durumlarında Yetişkin Turnike Kullanımı,” Pediatri Dergisi, 2019
2. Kelly JR, Levy MJ, “Küçük Çocuklarda Combat Application Tourniquet Etkinliği,” Travma ve Akut Bakım Cerrahisi Dergisi, 2020
3. Kragh JF, “Pediatrik Askeri Travma Turnike Kullanımı İncelemesi,” Pediatrik Acil Bakım Dergisi, 2012